Betekenis patineren

Geef je houtwerk een doorleefd uiterlijk

Iedereen heeft wel eens gehoord van de term, maar wat is nu precies de betekenis van patineren? Met patineren wordt bedoeld de verftechniek waarmee je een geverfd, houten meubelstuk of object er wat ouder en verweerder uiterlijk kunt geven. Er zijn veel verschillende effecten te bereiken, maar dat is natuurlijk afhankelijk van de houtsoort of de ondergrond die op het meubelstuk aanwezig is. Patineren is niet alleen mogelijk bij hout. Ook voorwerpen van andere materialen zoals koper of brons kunnen een ouder uiterlijk gegeven worden. Wanneer een voorwerp in de buitenlucht staat zal dat automatisch gebeuren doordat er sprake is van oxidatie. Na verloop van vele jaren zullen de voorwerpen een antieke en karaktervol uiterlijk krijgen. Hetzelfde effect krijg je wanneer er wordt gepatineerd. Dit proces verloopt alleen vele malen sneller.

Welke kleur wil je?

Hoewel patineren oorspronkelijk bedoeld was om een meubelstuk met een witte of lichte ondergrond te voorzien van een bruine patineerlaag, zijn er inmiddels talloze verschillende kleureffecten mogelijk. Zo is het mogelijk om een fellere kleur wat minder fel te maken of er een antieke kleur van te maken. Ook kunnen lichte kleuren wat donkerder gemaakt worden of de gloed van het hout veranderen van bijvoorbeeld gelig naar grijs of wit. Elk houten meubelstuk of accessoire zal hoogteverschil in het oppervlak hebben. Het kan zijn dat er krasjes of kleine beschadigingen in het hout aanwezig zijn. Maar ook wanneer een meubelstuk versierd is met houtsnijwerk zal er reliëf in de patronen zijn. Wanneer je het meubelstuk of accessoire voorziet van een laag patineermiddel, zal er een dikkere laag in de dieper gelegen delen blijven zitten. Dat zorgt ervoor dat al die oneffenheden geaccentueerd worden en dus duidelijker zichtbaar zijn. Dit geeft het houtwerk een mooi doorleefd uiterlijk.

Verschillende manieren van patineren

Er zijn grofweg drie verschillende methoden te benoemen die gebruikt worden om te patineren. Bij de eerste methode wordt gebruik gemaakt van een kant-en-klare patina. Patina is te verkrijgen op waterbasis of op terpentinebasis. Deze laatste is voornamelijk te verkrijgen in kleinere potjes en is niet zo geschikt om grote meubels te behandelen. Voor kleine hobbymatige projectjes, zoals bijvoorbeeld de houten rand van een spiegel, is het prima geschikt. De patina op waterbasis is beter te gebruiken voor het patineren van grote meubels, zoals tafels, stoelen en kasten. De tweede manier is patineren met behulp van glaceerverf. Dat is een transparant medium waaraan kleurstof is toegevoegd. Het grote voordeel hiervan is dat je zelf precies de kleur die jij wilt kunt mengen. Doordat het langzaam droogt is het makkelijk in gebruik en prima geschikt voor het creëren van bepaalde effecten. Tenslotte kan je nog patineren met verniswas. Eigenlijk is dit bedoeld om blank hout mee te behandelen. Het hout krijgt dan een mooie oude uitstraling. Stel, je hebt een meubelstuk dat is geverfd met krijtverf en je wilt het er doorleefder laten uitzien. In dat geval is verniswas een goed middel om de krijtverf een oudere look te geven. Bovendien is het makkelijk over te verven en beschermt het tegen vocht.